www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Beste zenbait itzulpen
Jean Baptiste Arxu
1856-1869, 2004

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Bonaparte Ondareko Eskuizkribuak, (Rosa Miren Pagola eta taldearen edizioa). CD-ROMa, Bilduma osoaren edizio digitala. Deustuko Ubibertsitatea / Eusko Jaurlaritza, 2004

 

 

aurrekoa  

 

SALOMUNEN KANTIKEN KANTIKA

 

 

BÜRÜ I.

 

Ginkotiar kantika huntan den senharra Jesü-Khrist bera da. Eliza da hunen emaztia. Jesü-Khristentako Elizak dien maitharzüna. Eliza eskarniatürik da. Jesü-Khristek erakhusten deitzon egin-bidiak; emaiten deitzon dohaiñak. Jesü-Khristek eta Elizak algarri diotzen laidoriuak.

 

EMAZTIAK

        1. Eman deizadala ahoz pot-bat; zure thitiak ardua beno hobiago dütüzü,

        2. Lili araruen üsaiña dizie. Zure izena olio ixuria bezala beita, neskatila gaztek maite zütie.

        3. Eraman nezazü zure gibelian; laster eginen dizügü zure üsaiñ hunen artian. Erregek sar erazi nizü bere gordaillian. Libertitüko eta alageratüko gütüzü, orhitzen gielarik zure thitiak ardua beno hobiago direla. Bihotza xüxen dienek maite zütie.

        4. Oi Jerüsalemeko neskatilak, beltxa niz, bena ederra; beltxa Zedareko olha-oihalezkuak bezala, ederra aldiz Salomunen pabilluak bezala.

        5. Etziteiela khueinta beltxkatü nizalakoz; ekhiak jan deit itxura argia. Ene amaren haurrak ene kuntra jaiki dira: aihenztoi-zaiñ ezarri naie, eta eztüt ene miñabersia begiratü.

        6. Oi, ene bihotz maitena, erran ezadazüt nuat alhatzera hots emaiten tüzün arresak, nun phausatzen zien ügerditan, herra ahal enadin zure lagünen arreser jarraikitzez.

 

SENHARRAK

        7. Ezpalin badakizü, emazte ororen ederrena, jalkhi zite, eta jarraiki ene arresen herexer, eta eraman itzatzü zure ahüiñiak alhatzera artzaiñ olhen unduetara.

        8. Oi ene maitia, zure edertarzüna ene kabale Faraunen karoxer üztartürik direnena bezala düzü.

        9. Maxelak ürzo aphala bezain eder tüzü, lephua aldiz zilharresko khatia bezala.

        10. Eginen deitzügü ürhez zilharstatürik khatiak.

 

EMAZTIAK

        11. Errege deskansatzen zelarik ene narduak üsaiñ hun iaurri dizü.

        12. Ene maitia enetako düzü mirhazko buket bat bezala, egonen düzü ene thitien artian.

        13. Ene maitia enetako Zipreko mahats molkho bat bezala, Engaddiko aihenetan jinik.

 

SENHARRAK

        14. Zuiñ eder zien, ene maitena, zuiñ eder! Zure begiak ürzo aphalarenak bezala tüzü.

 

EMAZTIAK

        15. Zuiñ eder zien, ene maitia, eta xarmagarri! Gure ohia liliz estalirik düzü.

        16. Gure etxen sumerak zedrez, mürrü estalgiak aldiz izeiez.

 

 

BÜRÜ II.

 

Jesü-Khristek Elizarentako dien maitharzüna. Laidorio eta dohaiñ emaiten deitzonak. Eliza haren erraner beha dago. Jesü-Khristek eta Elizak algarganako dien maitharzüna.

 

SENHARRAK

        1. Ni nüzü sorhoko lilia, nabaillako jondane-johane lilia.

        2. Nula ere naharren artian beita lilia, hala hala ene maitena neskatilen artian.

 

EMAZTIAK

        3. Nula ere beita sagartzia oihaneko zühaiñen artian, hala hala ene maitia gizon semen artian. Phausatü nüzü ene maitiaren itzal pian, haren frütia ene ahoko ezti beita.

        4. Ardu-tegian sar erazi nizü, eta maitharzünaren bandera pian ezari.

        5. Süstenga nezazie liliz, azkhar nezazie frütiez; maithariak benai eihartzen.

        6. Eskü-eixkerra bürü gaiñen ezar deizadala, eta esküiñaz besarka nezala.

 

SENHARRAK

        7. Jerüsalemeko neskatilak, othoitzen zütiet oihaneko oreiñ eta orkhats hümez, eztezaziela iratzar eraz ene maitena, nahi dien bezaiñ beste ütz ezazie lo egitera.

 

EMAZTIAK

        8. Enzüten düt ene maitiaren botza, horra beita jauztekaz mendietan behera, igaraiten tielarik mendixkak.

        9. Oreiñ hümia bezala ene maitia. Hortxe düzü harrisiari jünto, leihoko phertiken artetik soz.

        10. Orai mintzo zitazüt erraiten deitalarik: jaiki zite behala, ene maitena, ene ürzua, ene ederrena, eta tziauri.

        11. Negia igaran, odeiak arhintü, euria ere athertü düzü.

        12. Gure herrian liliak sortzen, mahatsten muzteko tenoria heltzen, ürzo aphalen hasperenak entzüten dütüzü.

        13. Phikotzia phiko emaiten hasi düzü: mahatste lilitiek üsaiñ hun iaurtzen dizie. Jaiki zite, ene maitena, ene ederra, eta tziauri.

        14. Zü, ene ürzo aphal zenda-xilo eta kharbetan gordatzen zirena, ager zite; ene beharrier entzün eraz ezezü zure botza; ezti düzü botza eta xarmagarri begitartia.

        15. Atzaman itzagützü haxeri hüme mahats jaliak, lilitan beita zure mahatstia.

        16. Enia düzü ene maitia eta ni harena, lilien artian bizi beita.

        17. Argi-ürratziak ülhüna emeki emeki ohilt artino, hunat jin zite, ene maitia, eta Betherreko mendi gaiñetan ebilten dien oreiñ eta orkatz hümek bezala egizü.

 

 

BÜRÜ III.

 

Elizak Jesü-Khrist bere senharraren txertkatzeko hartzen dien artha, gordatzen denian eskarniuetan. Ükheiten dien argi berria eskarniuen undotik. Jesü-Khristen loria bere saintien artian.

 

        1. Ohian txerkhatü düt gaiez ene maitia; txerkhatü düt, eta eztüt ediren.

        2. Jaikiren niz, hiriko üngüria eginen düt eta txerkhatüko düt ene maitia kharriketan eta plazetan: txerkhatü düt eta eztüt ediren.

        3. Bürü-eginik hiri-zaiñekila galthatü deiet: eztüzieia ikhusi ene maitia?

        4. Haietarik hürrüntxkatzian ediren düt ene maitia, eta baratü ere. Eztüt ütziko juaitera ene amaren etxen, ni sorthü nizan khanberan, sar den artio.

 

SENHARRAK

        5. Jerüsalemeko neskatilak, oreiñ eta orkhatz hümez othoitzen zütiet, eztezaziela iratzar eraz ene maitena, nahi dien bezaiñ beste ütz ezazie lo egitera.

 

EMAZTIAREN LAGÜNEK

        6. Nur da desertian gora jaikiten den hau, khiak insensütik bezala, erhauts mota orotako üsaiñ hunak iaurtzen tielarik?

        7. Hau Salomunen ohia hirurtan hogei gizon azkharrenez üngüratürik:

        8. Oro ezpata-dünak, trebe dia gerlan: bakoitxak ezpata dü saihetsian gaiko xedera zunbaiten beldürrez.

        9. Errege Salomunek Libaneko zurez egin dü txariot bat:

        10. Orratzak zilharrez eta etzangia ürhez egin deitzo, estalgia aldiz eskarlatez; gaiza arraruenez edertü deio erdia, Jerüsalemeko neskatilen amorekatik.

        11. Jalkhi zizte kanpuala, Sioneko neskatilak, eta tziauste errege Salomunen ikhustera, amak bürian ezarri deion khuruarekin, ezteietako egünian, egün boztariozkuan.

 

 

BÜRÜ IV.

 

Jesü-Khristek Elizari eman deion edertarzüna laidatzen dü. Erraiten deio ützi dezan mündü tzar hau eta haren ganat juan dadin. Bere emaztiaren bihotza nahi dü ororen tako, haren salbü, izan dadin zerratürik.

 

        1. Zuiñ eder zien, ene maitena, zuiñ eder! Ürzo-aphalaren begiak dütüzü, gordaillian denaz mintzatü gabe; bilhuak aldiz Galaadeko mendin gora horra dien ahüntzek bezala;

        2. Hortzak aldiz ükhüzgiatik arres muxtürik jiten dienek bezala, bakoitxa bi axurieki, ezpeita haietan antzürik.

        3. Ezpaiñak dütüzü eskarlat hegal baten pare; minzua ezti: maxelak, grenada sagar erdi bat bezala, gordaillian denaz minzatü gabe.

        4. Zure lephuak Dabiden gaztelü azkharra üdüri dizü: mila txista-pharazale eta gerlarien armak oro han txilinxau beitia.

        5. Zure bi thitiak bi oreiñ-hüme lilien artian alha direnak bezala tüzü.

        6. Goiza agert artio, ülhünpia juan artio, erreziña üsaiñ hunetako mendi eta mendixketarat juanen nüzü.

        7. Eder ederra zia, ene maitia, thonarik batere ezpeitüzü.

        8. Tziauri Libanetik, ene emaztia, tziauri Libanetik; tziauri: khuruatüren zütügü: tziauri Amanatik, Sanir eta Hermon gaiñetik, lehu lezetarik, parduen mendietarik.

        9. Bihotza erdiratü deitazüt, ene arreba emaztia, erdiratü deitazüt so ezti batez, eta lephoko bilho batez.

        10. Zuiñ eder tüzün thitiak, ene arreba emaztia! Zure thitiak ardua beno ederago tüzü, eta gaiñen düzün üsaiña lili oroena beno hobiago.

        11. Ezpaiñak dütüzü, emaztia, ezti orraze bat bezalako; eztia eta eznia zure mihi pian diagotzü, eta zure arropen üsaiña insensiarena bezala düzü.

        12. Ene arreba emaztia, baratze zerraillüstatia, baratze zerraillüstatia eta üthürri khatiatia.

        13. Zure baratzia gozagarri lantharez, betherik beita grenada-sagarrez, Zipreko frütü melga oroz, eta akharez.

        14. Akhara eta aza-fraia, kanabera üsaiñ-düna eta zinnamona, Libaneko zühaiñ ororeki, mirha eta aloesa eta undo üsaiñ-dün hobenak han dira.

        15. Baratzen üthürria, Libanetik turrustaz jiten dien üharri bizien phützia zirade.

        16. Jaiki zite, hegua, jaiki zite, ügerdiko aizia; buhezazü ene baratze gaiña bazter orotarik, üsaiñ lanhuak hantik iaur ditien.

 

 

BÜRÜ V.

 

Eliza lehian da Jesü-Khristi hunki-jin egiteko. Nula ihardesten dien haren nahier. Bere maitharzüna nula erakhusten deion. Nulako antsiarekin txerkatzen dien gordatzen denian. Jesü-Khristen edertarzün eta bethegin-saria.

 

EMAZTIAK

        1. Jin dadila, ene maitia, baratziala eta jan dezala bere zühaiñen frütietarik.

 

SENHARRAK

        Jin nüzü ene baratziala, ene arreba emastia, bildü tit mirha eta undo üsaiñdünak: jan dit orrazia eztiareki: edan dit ene ardua ezniareki. Jan eta edan ezazie, ene adixkidiak; ordi zizteie, ene maitiak.

 

EMAZTIAK

        2. Ni lo, eta ene bihotza iratzarririk. Ene maitiaren botza heltü ene gana. Zabal ezadazüt bortha, ene arreba, ene maitia, ene ürzua, ene emazte thona gabia; büria zerenez, bilhuak aldiz gaieko hur txortez bustirik ditit.

        3. Bilaizirik nüzü, nula jauntsiko düt zaia? Zankhuak ükhüzi tit, zeren ara theiütüko tüt?

        4. Eskia bortha xilotik igaran ene maitiak, eta herotsak ene sabela ikhara erazi.

        5. Jaiki ninzan maitiari idokitzeko: eskiak mirhaz, erhiak ere mirha baliusenaz bethe nütien.

        6. Zabaltü nien maitiari bortha, bara elkhirik; doidoia igaran zen, eta juan hantik. Bihotza haren botzak hurtü zeitan: txerkhatü nien eta ez ediren: oihü egin neion, eta etzeitan ihardetsi.

        7. Herri-zaiñeki bürü egin düt; jo eta kolpatü naie: mürrü-zaiñek eraman deite ene kapa.

        8. Jerüsalemeko neskatilak, edireiten badüzie ene maitia, othoi, othoi, erozie maithariak eihartzen naiela.

 

EMAZTIAREN LAGÜNEK

        9. Emazte ororen ederrena, nulako da maiten deitzen düzün hori maite ororen gaiñeti? Nulako da maite maiten hori gü hola othoitzeko?

 

EMAZTIAK

        10. Ene maitena xuri eta gorri, milatarik berhezirik.

        11. Büria dü ürhez, bilhuak aldiz, palmer frütien gisan, belia bezaiñ beltz.

        12. Begiak dütü ürzo eznez ükhüzirik erreka eta ühaitz unduetan daguenak bezala.

        13. Maxelak, lilitze üsaiñ-dün üsaiñ hun saltzalek lanthatürik direnak üdüri. Ezpaiñak, jondane johane lili mirha iaurtzen diena bezala.

        14. Eskiak ürhestatürik, paierian eginik, diamantez betherik. Bulharra xuri, safir muhuriz izarstatürik.

        15. Zankhuak, marbolazko orratz ürhez zolatiak bezala. Begitartia, Libaneko mendia bezala; gaintitzen tü bestiak oro izeiak zühaiñak bezala.

        16. Botz ezti, xarmagarri, maithagarri; holako da ene maitia, ene adixkidia, oi Jerüsalemeko neskatilak!

 

EMAZTIAREN LAGÜNEK

        17. Nuat juan da maite düzüna, oi emazten ederrena! Nun gorde da zure maitia, haren txerkatzea juan gitien zurekila?

 

 

BÜRÜ VI.

 

Jesü-Khristen maitharzünaren xedia Eliza da. Bere emaztiaren edertarzünak erakhusten tü. Eliza ari da arimen ikhertzen: debriak lan hortarik gibeltü nahi lüke.

 

EMAZTIAK

        1. Ene maitia eraitsi da bere baratziala, lanthare üsaiñdünen mahaiñiala, han bizitzeko eta lili biltzeko.

        2. Ni maitiarena; ene maite, lilien artian bizi dena, enia.

 

SENHARRAK

        3. Eder zia, oi ene maitena, eta eztitarzünez bethia; Jerüsalem bezain eder, armada bat bezain izigarri zia.

        4. Zure begiak nitan gaiñetik idok itzatzü: bortxatü nindizien laster hürrüntzera. Zure bilhuak Galaad menditik jitian agertü den ahüntz saldua bezala tüzü.

        5. Hortzak ükhüzgiatik jiten den arres saldo batek bezala, bakoitxa bi axurieki, antzürik ezpeita haietan.

        6. Nula ere beita grenada sagar axala, hala hala zure maxelak.

        7. Badia han hirurtan hogei erregiña eta lautan hogei bigerren belhaiñeko emazte, neskatilak aldiz saldozka.

        8. Bat da ene ürzo, bethegin maitia, amaren alhaba bakoitxa, bizia eman deionak berhezia. Neskatilek ikhusi eta famatü düte dohatsiena dela. Erregiñek eta beste emaztek laidatü düte.

 

EMAZTIAREN LAGÜNEK

        9. Nur da ekhia jalkitzen den bezala horra den hau, argizagia bezain eder, ekhia bezain argi, armada bat bezain izigarri?

 

EMAZTIAK

        10. Inzaurstoiala eraitsi niz, nabaillako frütien ikhustera, aihena lilitü eta grenada-sagarrak handitü zienez jakitera.

        11. Deusik eztüt jakin, bihotza txartü betzeitan Aminadaben txarioten kausa.

 

EMAZTIAREN LAGÜNEK

        12. Tziauri, tziauri, Sülamita, tziauri, tziauri, ikhus zitzagün.

 

 

BÜRÜ VII.

 

Jesü-Khristek agerterazten tü orano Eliza bere emaztiaren edertarzünak. Elizak aithortzen dü dütien baranthaillak oro zor deitzola. Egon nahi dü harekila.

 

        1. Zer ikhusiren düzie Sülamitan armada bat herrokan baizik? Zer oski, zer ürhats ederrak dütüzün, erregiña alhaba! Zure iztazaiñak lepho-khatia ederki eginak bezala tüzü.

        2. Phikostia düzü untzi paierian egin bat bezala; sabela aldiz, liliz üngüratürik den ogi-athe bat bezala.

        3. Zure bi thitiek bi oreiñ-hüme üdüri dizie.

        4. Lephua bolia bezain xuri düzü. Begiak dütüzü Heseboneko üthür-begi gente salduer agertzen direnak bezala. Südürra aldiz, Libaneko thorre Damas aldialat soz daguena bezala.

        5. Büria, Karmeleko mendia bezala; bilhuak aldiz, errege arropa bitan gorri-gian sarthü bat bezala.

        6. Zuiñ eder eta graziaz bethia zien, oi ene maitena, ene bihotz huna!

        7. Gerria zühaiñ bat bezaiñ lerden düzü, thitiak aldiz mahats molkhuak bezala.

        8. Erran dit: igaranen niz zühaiñiala eta bildüko düt haren frütietarik; eta zure thitiak dütükezü mahats molkhuak bezala, eta zure aho hatsa sagar liinen üsaiña bezala.

        9. Zure tzüntzürretik elkhitzen dena ardu hun bat bezala düzü.

 

EMAZTIAK

        Hun beita ene maitiak edateko, ezpaiñ eta hortzen artian lüzaz erabilteko.

        10. Ni ene maitiaren, eta haren bihotza ene ganat ützül.

        11. Tziauri, ene maitia, jalkhi gitien kanpualat, egon gitien herrixketan.

        12. Goizik jaiki gitien aihenztoialat juaiteko: ikhus dezagün aihena lilitzen denez; liliek sortzen dütenez muhuririk; grenada sagarrak lilitan direnez: han eskentüko deitzüt ene thitiak.

        13. Jadanik lo-belharrek bere üsaiña iauri dizie. Gure etxaltian frütü-melga orotarik badizügü. Begiatü deitzüt, ene maitia, berriak eta zaharrak.

 

 

BÜRÜ VIII.

 

Elizak Jesü-Khristentako dien maitheria. Maitheri haren photeria. Zer egiten deion maitheri harek. Jesü-Khristek entzün nahi dü zor deitzon erremestiuen khantatzen.

 

        1. Nurk emanen deit zure egüz-anaie ükheiteko dohaiña, ediren ahal zitzadan kanpuan, besarka zitzadan eta heben harat mesperetxa enizen?

        2. Hartüko eta lagüntüko zütüt ene amaren etxera: han erakhutsiko deiztatzü ene egin-bidiak, eta emanen deizüt edatera ardu üsaiñstatü hun bat, eta ene grenada-sagar fardillu ihitz bat.

        3. Eskü eixkerra bürüpian zeitalarik, esküiñaz besarkatü nai.

 

SENHARRAK

        4. Othoitzen zütiet, Jerüsalemeko neskatilak, eztezaziela iratzar eraz ene maitena: ütz ezazie lo egitera nahi dien bezain beste.

 

EMAZTIAREN LAGÜNEK

        5. Nur da desertian gora horra den hau, dohaiñez betherik, bere maitian gaiñen eskia ezarririk?

 

SENHARRAK

        Iratzar erazi zütüt sagartze pian: han züntien zure amak egin eta sorthü.

        6. Ezar nezazü zure bihotz gaiñen eta zure beso gaiñen, bürdüña esteka bat bezala: maitheria heriua bezaiñ azkhar beita, maitheriaren garra ere bai ifernia bezaiñ latz: süzko eta garrezko beitütü litxerrak.

        7. Hur handiek eztiote hil ez eta ühaitzek itho maitheria. Amodiuarentako gizonak etxeko huntarzünak oro emanik ere, mesperetxa litzake, deusik eman ezpalinbalü bezala.

 

EMAZTIAK

        8. Gure aurhidia txipi, eta thitirik eztü: zer eginen dügü gure aurhidiari, minzatü behar dükeogün egünian?

 

SENHARRAK

        9. Harrisia balin bada, egin dezagün hartan gaiñen ürhezko thorre bat: bortha bat balin bada, zerra dezagün izeiezko borthal-hagez.

 

EMAZTIAK

        10. Ni ere harrisi bat bezala: thitiak thorretü zitzaizt, haren aitziniala agertüz geroztik, bakia ediren beitüt.

        11. Aihen bat badü bakezaliak mündü hanitxen aihenztoian: begiratzera eman dü; aihen zaiñ bakhoitxak mila zilhar buxi eman behar dü hantik eraikiten dien frütien ordari.

        12. Ene aihena, ene aitzinian. Oi bakezalia, zure aihenak emanen deizü mila zilhar buxi, begirazaler aldiz berehün.

 

SENHARRAK

        13. Oi baratzetan egoiten ziena, gure adixkidiak beha diagotzü: enzün eraz ezadazüt zure botza.

 

EMAZTIAK

        14. Laster egizü, oi ene maite maitia, oreiñ eta orkhatz hümiak bezala, zuaza üsaiñ hundün mendietan gora.

 

aurrekoa