www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Olerki galduak
Antonio Arruti
1913-1919, 1998

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Olerki galduak, Antonio Arruti (J. Etxeberriaren, K. Zubizarretaren eta J. Letonaren edizioa). Elkar, 1998

 

 

aurrekoa hurrengoa

GAZTELU BATEN AURREAN

 

Nun dira gizon madarikatu

Odol-zaleak, su garrez

Igarotako leku guztia

Uzten zutenak negarrez?

Orain, eskerrak Jaunari, gure

Bazterrak osto belarrez

Ikusgarri, ta biztanle danak

Bakean dauzkagu barrez.

 

Batian au ta bestian ori,

Ezer gabe geienetan,

Alkarren kaltez lagun t'anaiak

Zebiltzan egin-aletan;

Eskuan ezpat beldurgarria,

Gorrotoa biotzetan,

Odola sarri lurrean eta

Inguru guztia ketan.

 

Obietatik jeiki zaitezte

Gudari biotz gabeak,

Ainbesti notin erru gabien

Ondamen et'eraileak;

Billela, Butron, Abendaño ta

Emengo jaun ta jabeak,

Madarikatzen zaituzte zuen

Gaurko zentzudun semeak.

 

Alkartasunik aundienean

Emen bizi izan diranak,

Kezkarik gabe t'ixil egiñaz

Auzoan oi diran lanak,

Lagun urkoak anai t'ezagun

Maiteak atzo ziranak,

Otso, katamotz amorratuen

Eran asten dira danak.

 

Utzirik soro maitaro onduak,

Utzirik nekazaritza

Orain ta beti gure gizonen

Zorioneko bizitza,

Arturik atxur ongillearen

Ordez iskillu portitza

Gudari sallak edonun dakust

Ta dantzut gorrotozko itza.

 

Zer dala jaiki dira lugiñak

Zer dala-ta deadarra

Mendirik mendi dijua askori

Dakarkiona negarra,

Gitxik dakite nola sortu dan

Aurrean dagon jazarra,

T'ondo zergatik ez dakitela

Antxen eurak ill bearra!

 

Doakabea, tripako miñez

Ez dakizu jaiki dala

Nagusi jauna, ta gaur goizean

Urduritsu dagoala?

Ai!, eztakizu zitalkeriak

Ortik jaiotzen dirala,

Egin berria dagon gaztaia

Gandik bezela gezala?

 

Olesik egin etziolako

Gazteago dan zaldunak,

Datozelako berandu xamar

Aurten illar, babarrunak...

Gora, mutillak! Ekin menpeko

Morroi, aide t'ezagunak,

Asetu dedin eraman ari

Bere etsaien giltzurrunak.

 

Burruka gorri buru gabian

Apurtzen bada burua,

Etxeko danak dakarkitela

Euren gañian...narrua,

Ez ajolarik iduki! Zuen

Anaien bizilekua

Zuen indarrez umant aundiak,

Izan da purrukatua.

 

O nere euskaldun anai maitiak

itxumustuan alkarri

Erasotzeko gogor ainbeste

Bider zeratenak jarri

Ixuririkan anai-odola

gure bazterretan sarri,

O zer onura dizute zuen

Zorakeriak ekarri!

 

Aberriaren alde izan balitz,

Izan balitz Sinismena

Zuen egintza ta zuen jazar

Gogorren zio zuzena,

Baña zertako ziran guztiak?

Ekarririk ondamena

Zuen anaien etxadiari,

Ondatutzeko zuena.

 

Nun dira gizon odoltsu aiek

Dollorkeriz ta su garrez

Igarotako leku guztia

Uzten zutenak negarrez?

Orain, eskerrak Jaunari, gure

Bazterrak osto belarrez

Ikusgarri, ta biztanle danak

Bakean dauzkagu barrez.

 

Gaztelu lirain zure burua

Arro jasotzen dezuna,

Edertasunen loreak emen

Zabaldutzen dituzuna,

Igarotako zenbait edesti

Minberatuen giltz-duna,

Iduritzen zait oroitz tartean

Darizula beaztuna!

 

Zure soñeko lilluragarri

Bitxiz josien azpian

Koska politez gallur lirañez

Or daukazun arpegian

Gauza beltz eta nazkagarriak

Dakuskitan bitartian,

Ezin onetsi, ezin goraldu,

Ezin maitatu, itz batian.

 

Dalarik guztiz eder-ederra,

Daukala azpian odola,

Orma negarrez bustietatik

Gorrotoa dariola,

Nola Butronen Gaztelua nik

goraldu nezake, nola?

Ezin aitatu lotsarik gabe

Nere mingañak iñola!

 

aurrekoa hurrengoa